Over het orkest

Topmusici, grote dirigenten, unieke relaties met componisten en een uitzonderlijke zaal. Ontdek de bouwstenen van 135 jaar geschiedenis.

Een geschiedenis in 16 minuten

Portret van het Concertgebouworkest in zeven chef-dirigenten.

Het Concertgebouworkest in feiten en cijfers

  • In 1888 werd het Concertgebouworkest opgericht
  • Ter gelegenheid van het honderdjarig jubileum in 1988 kreeg het orkest het predikaat 'Koninklijk'
  • Het orkest speelt 120 concerten per seizoen op belangrijke podia over de hele wereld
  • Het orkest heeft 250.000 concertbezoekers per seizoen. Video’s, concertstreams en radio- en tv-uitzendingen in samenwerking met AVROTROS, Mezzo tv en Unitel Classica verveelvoudigen dat bereik
  • Concertgebouworkest Live is sinds 2004 het eigen label van het orkest
  • Vele van de ruim elfhonderd lp-, cd- en dvd-opnamen van het orkest zijn internationaal onderscheiden
  • Het 125-jarig jubileum werd in 2013 gevierd met een wereldtournee door zes werelddelen
  • De Academie van het Concertgebouworkest leidt jonge getalenteerde musici op tot orkestmusicus
  • In Concertgebouworkest Young komen jaarlijks ruim 70 getalenteerde jongeren van 14 tot 18 jaar uit alle uithoeken van Europa samen
  • Met onder meer educatieve apps, Familieconcerten en samenwerkingen met scholen richt het orkest zich tot kinderen en jongeren
  • Tussen 2016 en 2018 trad het orkest op in alle 28 lidstaten van de Europese Unie onder de noemer RCO meets Europe. In ieder land voerde het orkest een werk uit samen met een jeugdorkest uit dat land (Side by Side)
  • Hare Majesteit Koningin Maxima is beschermvrouwe van het orkest
  • In BOZAR te Brussel is het orkest in residence
  • Het Concertgebouworkest wordt mede gefinancierd door het Ministerie van OCW, de Gemeente Amsterdam, sponsoren, fondsen en vele donateurs wereldwijd.
  • Het grootste deel van de inkomsten van het orkest wordt gegenereerd door concertopbrengsten in binnen- en buitenland.

Een bijzondere eenheid

Ruim 120 orkestleden, afkomstig uit zo'n 25 landen spelen samen als unieke artistieke eenheid. Altijd op zoek naar technische en muzikale grenzen, op basis van onderling vertrouwen. 

Houtblazers van het Concertgebouworkest
houtblazers (foto: Milagro Elstak)
‘In dit orkest hoor ik iedereen om me heen risico nemen: zachter, sneller of langzamer spelen dan je denkt dat mogelijk is. Dat vraagt de moed om je grootste vijand te overwinnen; niet bang zijn fouten te maken. Alleen met het vertrouwen van de mensen om je heen kan je in vrijheid die grenzen opzoeken. Dat vertrouwen voel ik altijd.’
-  Johan van Iersel, plaatsvervangend solocellist

Een eigen geluid

De herkenbare klank van het Concertgebouworkest is onlosmakelijk verbonden met de Grote Zaal van Het Concertgebouw. Sinds de oprichting in 1888 vormt deze prachtige 'klankkast' tijdens repetities en concerten de basis voor de ontwikkeling van het eigen geluid.

De specifieke akoestiek maakt het de orkestleden echter niet makkelijk. Om elkaar op het podium te kunnen horen, moeten zij buitengewoon goed naar elkaar luisteren. Alsof ze kamermuziek maken. Zo ontstaat de homogene en tegelijkertijd transparante klank van het orkest.

Opening Night 2018
Klankkast van het Concertgebouworkest: de Grote Zaal van Het Concertgebouw (foto: Milagro Elstak)

Accenten op het repertoire

Het Concertgebouworkest staat wereldwijd bekend om uitvoeringen van het werk van Mahler en Bruckner en om de concerttradities rond Pasen en Kerstmis met de Passieuitvoering en de Kerstmatinee. 

Het orkest had tot nu toe slechts zeven chef-dirigenten. De achtste werd op 10 juni 2022 aangekondigd: Klaus Mäkelä is artistiek partner met ingang van het seizoen 2022/2023 en wordt chef-dirigent in 2027.

De chef-dirigenten legden elk hun eigen accent op de ontwikkeling van het repertoire.

Willem Mengelberg gaf tussen 1895 tot 1945 de aanzet tot de Nederlandse Passietraditie met zijn jaarlijkse uitvoeringen van Bachs Matthäus-Passion.

1916, het Concertgebouworkest speelt de Matthäus Passion van Bach o.l.v. Willem Mengelberg ter opening van de Paasweek
1916, het Concertgebouworkest speelt de Matthäus Passion van Bach o.l.v. Willem Mengelberg ter opening van de Paasweek

Eduard van Beinum was grotendeels verantwoordelijk voor de acceptatie van het oeuvre van Anton Buckner, niet alleen binnen het repertoire van het Concertgebouworkest, maar ook wereldwijd.

Bernard Haitink werd wereldbroemd met legendarische Mahler-opnamen en met Kerstmatinees die ook internationaal op televisie werden uitgezonden.

Kerstmatinee 1983 o.l.v Bernard Haitink
Kerstmatinee 1983 o.l.v Bernard Haitink

Riccardo Chailly dirigeerde veel opera en hedendaagse muziek.

Onder Mariss Jansons kwam er meer aandacht voor grote twintigste-eeuwse componisten als Sjostakovitsj en Messiaen. 

Daniele Gatti verrijkte de symfonische traditie van het orkest met Frans repertoire en muziek van de Tweede Weense School.

Nauwe samenwerkingen met wereldberoemde gastdirigenten en specialisten dragen bij aan de orkestklank en de breedte van het repertoire. Zo groeide onder leiding van Nikolaus Harnoncourt de reputatie van het orkest in het achttiende-eeuwse repertoire. Een traditie die het orkest voortzet met Trevor Pinnock en honorair gastdirigent Iván Fischer.

Kerstmatinee 2016 onder leiding van Trevor Pinnock
Kerstmatinee 2016 o.l.v. Trevor Pinnock

135 jaar eigentijds repertoire

Willem Mengelberg verrijkte tijdens jaren als chef-dirigent het repertoire met werk van eigentijdse componisten. Muziek waar het publiek aanvankelijk niet vanzelfsprekend voor openstond, groeide uit tot kernrepertoire van het orkest. Mengelbergs persoonlijke relaties met Mahler, Richard Strauss, Rachmaninoff en Stravinsky leidden tot nauwe banden tussen het Concertgebouworkest en deze beroemde componisten. Zo droeg Strauss Ein Heldenleben in 1898 op aan Mengelberg en het orkest.

vlnr Cornelis Dopper, Gustav Mahler, H. Freijer, Willem Mengelberg, Alphons Diepenbrock
1909 ontmoetingen in Het Concertgebouw: vlnr Cornelis Dopper, Gustav Mahler, H. Freijer, Willem Mengelberg, Alphons Diepenbrock

Naast componisten als Strauss en Mahler dirigeerden Schönberg, Debussy, Stravinsky, Ravel en Milhaud het Concertgebouworkest. Die traditie is springlevend. Nu nog dirigeren componisten met regelmaat hun eigen composities. In de afgelopen jaren traden John Adams, Thomas Adès, George Benjamin en Tan Dun in de voetsporen van dirigerende componisten als Bruno Maderna, Witold Lutosławski, Otto Ketting, Luciano Berio, Pierre Boulez en Hans Werner Henze.

Wereldpremières, Nederlandse premières en opdrachtcomposities vanaf 2009

Wereldpremières

2020/2021

  • 28 mei 2021, Rick van Veldhuizen mais le corps taché d’ombres *
  • 23 april 2021, Detlev Glanert Der Einslideler *
  • 6 december 2020, Bram Kortekaas Notenkrakers’ notulen *
  • 6 december 2020, Celia Swart Reflections *
  • 9 oktober 2020, Christiaan Richter 2270 *
  • 24 september 2020, Unsuk Chin subito con forza *
  • 24 september 2020, Jummy López Bellido Boek IV uit ‘The Travails of Persiles and Sigismunda’
  • 23 augustus 2020, Jacob ter Veldhuis WHO, WHAT, WHERE, WHEN, WHY *

2019/2020

  • 28 augustus 2019, Detlev Glanert Idyllium *
  • 8 januari 2020, Martijn Padding Softly Bouncing
  • 30 januari 2020, Theo Verbey Ariadne *
  • 5 maart 2020, Wolfgang Rihm Sostenuto *

2018/2019

  • 17 januari 2019, Christiaan Richter Wendingen *
  • 4 april 2019, Nico Muhly nieuwe muziek toneelproductie Dood in Venetië *
  • 9 mei 2019, Michel van der Aa akin (voor viool, cello en orkest) *
  • 26 juni 2019, Spinvis Amusement! *

2017/2018

  • 1 september 2017, Wolfgang Rohm IN-SCHRIFT
  • 7 oktober 2017, Rozalie Hirs Parallel worlds (opdracht Universiteit van Amsterdam)
  • 19 oktober 2017, Peter Eötvös MULTIVERSUM *
  • 6 december 2017, Erkki-Sven Tüür Piccoloconcert Solastalgia *
  • 12 april 2018, Guillaume Connesson Eiréné * 

2016/2017

  • 22 september 2016, Mayte Martín/Florian Magnus Maier bewerking lied *
  • 4 november 2016, Detlev Glanert Requiem voor Jheronimus Bosch *
  • 1 februari 2017, Bram Kortekaas/Leonard Bernstein, Security Matter – C *
  • 2 februari 2017, Richard Rijnvos Amérique du Nord *
  • 8 februari 2017, Joey Roukens Boundless (Hommage to L.B) *
  • 7 april 2017, Djuro Zivkovic The Mystical Sacrifice *
  • 7 april 2017, Franghiz Ali-Zadeh Nasimi Passion *
  • 20 april 2017, James MacMillan Tromboneconcert *
  • 26 april 2017, Patrick Watson/Jules Buckley arrangementen songs *
  • 11 mei 2017, Ryan Wigglesworth Clocks from A Winter’s Tale *

2015/2016

  • 22 november 2015, Nick Woud Pepernoten voor groot orkest *
  • 6 januari 2016, Genevieve Murphy Say the Color (opdracht Van Gogh Museum)
  • 26 april 2016, Benjamin Clementine/Jules Buckley arrangementen songs *
  • 26 april 2016, Benjamin Clementine orkestratie Jules Buckley Bonne chance mes enfants *
  • 16 juni 2016, Ryan Lott The Swift And The Storm (opdracht Holland Festival)

2014/2015

  • 6 november 2014, Michel van der Aa Vioolconcert *
  • 29 januari 2015, Tan Dun Wolf *
  • 19 maart 2015, Martijn Padding Ick segh adieu *
  • 12 juni 2015, Richard Rijnvos fuoco e fumo *
  • 25 september 2015, George Benjamin Dream of the Song *

2013/2014

  • 12 september 2013, Fons Merkies Elevator Sequence *
  • 12 september 2013, Vincent van Warmerdam Louisiana Story *
  • 12 september 2013, Joey Roukens Chase *
  • 3 november 2013, Louis Andriessen Mysteriën (opdracht Concertgebouw)
  • 23 januari 2014, Detlev Glanert Frenesia *
  • 13 maart 2014, Kris Defoort Human Voices Only (opdracht deBuren)

2012/2013

  • 14 december 2012, Mayke Nas Down the Rabbit-Hole *
  • 17 januari 2013, Magnus Lindberg Era
  • 17 januari 2013, Willem Jeths Clamavi *
  • 10 april 2013, Bob Zimmerman Variaties op ‘Komt vrienden in het ronden’ *
  • 29 april 2013, José James/Jules Buckley arrangementen songs *
  • 30 april 2013, Armin van Buuren/Tom Trapp Intense *

2011/2012

  • 26 januari 2012, Debussy/Bart Visman Images oubliées *
  • 26 januari 2012, Klaas de Vries Providence *
  • 13 april 2012, James MacMillan Hodie puer nascitur *
  • 29 april 2012, Fink (Fin Greenall)/Jules Buckley arrangementen songs *
  • 22 juni 2012, Richard Rijnvos Antarctique *
  • 22 juni 2012, Kaija Saariaho Circle Map *

2010/2011

  • 9 oktober 2010, Willem Jeths Scale *
  • 24 maart 2011, Joey Roukens Out of Control *
  • 29 maart 2011, Patrick Watson/Jules Buckley arrangement diverse songs *

2009/2010

  • 22 januari 2009, Otto Ketting Trajecten *
  • 19 maart 2009, Michel van der Aa Spaces of Blank *
  • 12 november 2009, Mahler/Colin Matthews Nicht zu schnelluit Pianokwartet *
  • 12 november 2009, Geert van Keulen Fünf tragische Lieder
  • 18 juni 2010, Rodion Sjtsjedrin Hoboconcert *

Nederlandse premières

2019/2020

  • 11 oktober 2019, John Barry la Plus forte opera
  • 11 oktober 2019, Thomas Adès Suite uit ‘Powder Her Face’
  • 16 januari 2020, Dean Dramatis Personae

2018/2019

  • 18 oktober 2018, Karim Al-Zand Lamentations on the Disasters of War
  • 24 oktober 2018, Alexander Zemlinsky Lustspiel-Ouvertüre
  • 24 oktober 2018, Blai Soler Sol
  • 20 maart 2019, Lotta Wennäkoski Fluitconcert Soie
  • 10 mei 2019, Peter Eötvös Alla vittime senza nome
  • 14 juni 2019, Harrison Birtwistle Sweet Disorder… pianoconcert
  • 19 juni 2019, Detlev Glanert Weites Land

 2017/2018

  • 23 juni 2017, György Kurtág Petite musique solennelle
  • 29 september 2017, Anders Hillborg Bach Materia
  • 1 februari 2018, Matthias Pintscher Vioolconcert Mar’eh
  • 1 februari 2018, Noriko Baba Hagoromo suite en L’oiseau à deux têtes
  • 14 maart 2018, Jörg Widmann Babylon-Suite *
  • 15 juni 2018, Krzysztof Penderecki Ciaccona

2015/2016

  • 25 september 2015, Julian Anderson Eden
  • 15 oktober 2015, John Adams Scheherazade.2 *
  • 3 december 2015, James MacMillan Pianoconcert nr. 3
  • 15 januari 2016, Gerard Schurmann delen uit Six Studies of Francis Bacon
  • 14 april 2016, Thomas Adès Totentanz
  • 16 juni 2016, Andrew Norman Unstuck
  • 22 september 2016, Mauricio Sotelo Muros de dolor ... III
  • 12 oktober 2016, HK Gruber Aerial

2014/2015

  • 12 december 2014, Luc Brewaeys Symphony No. 6
  • 29 januari 2015, Tan Dun Nu Shu *

2013/2014

  • 13 september 2014, Elisabeth Lutyens Suite uit ‘The Skull’
  • 23 januari 2014, Anders Hillborg Klarinetconcert ‘Peacock Tales’
  • 6 februari 2014, Magnus Lindberg Pianoconert nr. 2 *
  • 20 juni 2014, Helen Grime Everyone Sang

2012/2013

  • 13 september 2012, Tristan Murail Le désenchantement du monde *
  • 3 oktober 2012, Mark-Anthony Turnage From the Wreckage
  • 11 oktober 2012, Jörg Widmann Teufel Amor
  • 14 december 2012, Frédéric Devreese Pianoconcert nr. 4
  • 14 december 2012, Luc Brewaeys Along the Shores of Lorn
  • 17 april 2013, Hans Werner Henze Elogium Musicum
  • 26 april 2013, John Harbison Remembering Gatsby
  • 5 juni 2013, Esteban Benzecry Colores de la Cruz del Sur
  • 5 juni 2013, Peter Lieberson Neruda Songs
  • 13 juni 2013, Heinz Holliger Ardeur noire
  • 13 juni 2013, Bernd Alois Zimmermann Alagoana

2011/2012

  • 15 december 2011, Detlev Glanert Insomnium *
  • 13 april 2012, Harrison Birtwistle Machaut à ma Manière
  • 13 april 2012, Charles Wuorinen Machaut mon chou
  • 4 juli 2012, Ahmet Adnan Saygun Suite op. 14

2010/2011

  • 23 september 2010, Tristan Murail Terre d’ombre
  • 9 maart 2011, Hans Werner Henze Adagio, Fuge und Mänandentanz uit ‘Die Bassariden’
  • 17 maart 2011, Mark-Anthony Turnage Texan Tenebrae *
  • 17 juni 2011, Thomas Adès Vioolconcert ‘Concentric Paths
  • 17 juni 2011, Thomas Adès Polaris *
  • 22 juni 2011, Hiba Al Kawas Moments in Krakow
  • 22 juni 2011, Fazil Say Alla Turca Jazz (toegift)

2009/2010

  • 25 september 2009, Erkki-Sven Tüür Aditus
  • 15 oktober 2009, Tan Dun Four Secret Roads to Marco Polo
  • 15 oktober 2009, Tan Dun Pianoconcert ‘The Fire’
  • 21 januari 2010, Magnus Lindberg Vioolconcert
  • 11 maart 2010, Thomas Adès Overture, Waltz and Finale from ‘Powder Her Face’
  • 9 april 2010, Anton Bruckner Symphonisches Präludium
  • 9 april 2010, Detlev Glanert Fluss ohne Ufer *
  • 3 juni 2010, George Benjamin Duet
  • 18 juni 2010, Luciano Berio ‘4 Dédicaces’

2008/2009

  • 11 december 2008, Esa-Pekka Salonen Pianoconcert
  • 3 april 2009, James MacMillan St John Passion *
  • 19 juni 2009, Fazil Say Silence of Anatolia

* opdrachtwerk van het Concertgebouworkest

Componisten dirigeren het orkest

  •                                     1934 - Richard Strauss dirigeert een repetitie van zijn opera Arabella in de Stadsschouwburg Amsterdam (.)
    1934 - Richard Strauss dirigeert een repetitie van zijn opera Arabella in de Stadsschouwburg Amsterdam (.)
  •                                     1937 - Igor Stravinsky en Willem Mengelberg tijdens een repetitie van Jeu de Cartes (foto: NMI)
    1937 - Igor Stravinsky en Willem Mengelberg tijdens een repetitie van Jeu de Cartes (foto: NMI)
  •                                     1937 - Igor Stravinsky, Willem Mengelberg en rechts de Duitse dirigent Hans Swarowsky (foto: NMI)
    1937 - Igor Stravinsky, Willem Mengelberg en rechts de Duitse dirigent Hans Swarowsky (foto: NMI)
  •                                     2015 - John Adams dirigeert zijn Doctor Atomic Symphony (foto: Renske Vrolijk)
    2015 - John Adams dirigeert zijn Doctor Atomic Symphony (foto: Renske Vrolijk)
  •                                     2016 - Thomas Adès repeteert zijn compositie These premises are alarmed (foto: Renske Vrolijk)
    2016 - Thomas Adès repeteert zijn compositie These premises are alarmed (foto: Renske Vrolijk)
  •                                     2015 - Tan Dun dirigeert zijn contrabasconcert The Wolf, geschreven voor Dominic Seldis en het Concertgebouworkest (foto: Renske Vrolijk)
    2015 - Tan Dun dirigeert zijn contrabasconcert The Wolf, geschreven voor Dominic Seldis en het Concertgebouworkest (foto: Renske Vrolijk)
  •                                     2019 - George Benjamin dirigeert zijn werk Dream of the Song (foto: Milagro Elstak)
    2019 - George Benjamin dirigeert zijn werk Dream of the Song (foto: Milagro Elstak)